Χωριά της Νάξου: Κωμιακή - Villages of Naxos: Komiaki

ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ: 572 κάτοικοι

ΕΚΤΑΣΗ: 42 km²

ΑΛΛΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ :

ΠΑΡΑΛΙΑΚΟΙ : η Αγιά , ο Απόλλωνας , ο Κάμπος , ο Μυρίσης , ο Ταξιάρχης , το Φαρακλό , η Χίλια Βρύση

ΜΝΗΜΕΙΑ: Αρχαιολογικός Χώρος Κούρος (Απόλλωνας 6ος π.Χ.), Ενετικός Πύργος Αγιάς (16 ος αιώνας), Μοναστήρι - Πηγή Αγιάς, μυκηναϊκός τάφος στη Χωστή

Εκκλησίες: Αγ. Γεώργιος (Χιλιετία), Παναγία Αγιάς, Φανερωμένης, Θεοσκέπαστης

Πανηγύρια- Γιορτές: 15\08 Παναγίας Αγιάς, 29\08 Ιωάννη, 08\09 Παναγίας Θεοσκέπαστης

Ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της ορεινής Νάξου. Το χωριό είναι κτισμένο στην πλαγιά Μαλλιασμένα Χώματα, μια από τις ψηλότερες κορυφογραμμές του βουνού Κόρωνος. Η εκκλησία του, η Παναγιά η Θεοσκέπαστη, κτίστηκε πάνω στον παλιό ναό του Ταξιάρχη το 1864. Στη Λαγκαδιά που απλώνεται κάτω από το χωριό υπάρχουν τα ποτιστικά κηπευτικά των κατοίκων και οι νερόμυλοι που λειτουργούσαν παλιότερα, και απλώνεται μέχρι τον Απόλλωνα.

Η ευρύτερη περιοχή της Κορωνίδας εκτείνεται στο βόρειο τμήμα της Νάξου. Το χωριό είναι κτισμένο στην πλαγιά μίας από τις πιο ψηλές κορυφογραμμές του βουνού Κόρωνος, τα Μαλλιασμένα χωράφια, σε υψόμετρο 650-700 μέτρα.

Η λέξη «Κωμιακή» σημαίνει την περιφέρεια πολλών κομμών (μικρών χωριών). Από το γεωγραφικό κώμη πλάστηκε το εθνικό «Κωμιακή», από κάποια λοιπόν γυναίκα που ονομάστηκε Κωμιακή επειδή καταγόταν από τον τόπο Κώμη, ονομάστηκε η περιοχή που η γυναίκα αυτή κατείχε, Κωμιακή. Το όνομα αυτό εξακολούθησε να φέρει ο οικισμός που στη συνέχει δημιουργήθηκε.

Οι ακτές της περιοχής της Κορωνίδας απλώνονται από τη δυτική πλευρά της Νάξου, απ’ το Ακρωτήρι στη Φανερωμένη και φτάνουν μέχρι τον όρμο του Απόλλωνα στα ΒΑ. Οι πιο γνωστές από αυτές είναι: η Χίλια Βρύση, ο Κάμπος της Κορωνίδας, τ’ Αμπράμ, ο Αη Θόδωρος, η Μέλινος, η Αγιά, ο Απόλλωνας.



Ο Απόλλωνας βρίσκεται στο ΒΑ μέρος του νησιού. Έτσι ονομάζεται ο μικρός κολπίσκος απ’ όπου στον παλιό καιρό μετακομίστηκαν τα χονδρόκοκκα Ναξιακά μάρμαρα για τα αγάλματα και τα οικοδομήματα της Δήλου. Στον Απόλλωνα υπάρχει λατομείο μαρμάρου αρχαίων χρόνων, όπου διασώθηκε και το αρχαίο κολοσσιαίο άγαλμα του Απόλλωνα, μήκους 10 μέτρων το οποίο παρέμεινε ημιτελές από τα χρόνια εκείνα.

Οι περισσότεροι κάτοικοι της Κορωνίδας ήταν αγρότες και κτηνοτρόφοι. Υπήρχαν όμως και άλλα επαγγέλματα, όπως αυτά του μάστορα και του αγωγιάτη που απασχολούσαν μεγάλο αριθμό ανδρών. Οι αγωγιάτες ήταν πάρα πολλοί, είχαν όλοι μουλάρια κυρίως, αλλά και γαϊδούρια και μετέφεραν εμπορεύματα, προϊόντα, αλλά και ανθρώπους, ιδιαίτερα επισκέπτες και παραθεριστές. Η Κωμιακή είχε και πολλούς φούρνους που λειτουργούσαν κάθε Σάββατο για το ψήσιμο του ψωμιού της εβδομάδας. Κάθε γειτονιά είχε το δικό της φούρνο, ενώ ακόμα πιο παλιά σχεδόν κάθε σπίτι το δικό του. Άλλα γνωστά επαγγέλματα ήταν του μυλωνά, του σιδερά, του δεργάτη, του βοσκού, της σύστρας, της μαμής, του γανωτζή.

Η ύπαρξη της Βυζαντινής εκκλησίας του Αη Γιώργη στο νεκροταφείο του χωριού, που χρονολογείται στα 1200 περίπου, δείχνει ότι η Κωμιακή είναι οικισμός κατά πολύ παλιότερος. Στην Κωμιακή υπάρχει ο μοναδικός θολωτός τάφος του νησιού, ο τάφος της Χωστής, ο οποίος χρονολογείται στην Υστεροελλαδική περίοδο ( γύρω στο 1300 π.Χ.). Στην Κωμιακή υπάρχει λιοτρίβι το οποίο δε λειτουργεί πια καθώς και συνεταιρισμός υφαντών που συνεχίζει τις εργασίες του ακόμα και σήμερα.

Το χωριό είναι γνωστό για την πλούσια βλάστηση του η οποία οφείλεται στα άφθονα νερά του. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου το γεγονός ότι στην Κωμιακή υπήρχαν πολλοί νερόμυλοι στη ρεματιά από το χωριό έως στον Απόλλωνα. Οι πιο γνωστές και παλιές πηγές είναι οι δύο βρύσες του χωριού, η βρύση του Γκισιμέ (τουρκικό τοπωνύμιο της περιοχής και από τα ελάχιστα της Νάξου) και η βρύση της Χωστής.

Μοναδική ψυχαγωγία ήταν τα γλέντια στα καφενεία τις πλάτσες,τα δώματα. Ο Κωμιακίτης χορευτής είναι μερακλής, αυτοσχεδιάζει, δημιουργεί στο χορό. Μόνο στην Κωμιακή απ’ όλη την Νάξο χορεύονταν ορισμένοι νησιώτικοι χοροί κυρίως αποκριάτικοι, ο Βιτζηλαιαδίστικος αλλά και η Κωμιακίτικη Βλάχα. Οι χοροί συνοδεύονταν από τα τοπικά παραδοσιακά όργανα, τη τζαμπούνα, το σουβλιάρι και το τουμπάκι.

Φορεσιά παραδοσιακή

«Η βράκα, ο γιλέκος τση η ζώνη και το φέσι,

να ‘ναι κι ο χορευτής καλός, τρελαίνομαι, μ’ αρέσει».

Πηγή: http://lyk-tragaias.kyk.sch.gr/KORONIDA.htm